«...σε έρωτα ή θάνατο θα πάμε» είναι ο πρωτότυπος τίτλος μιας ιδιαίτερης ποιητικής συλλογής που έφτασε σ’ εμάς από τη Λευκωσία. Το ερωτικό στοιχείο έντονο, αλλά διαφορετικό απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει. Δεν υπάρχει ο ενθουσιασμός, η λαχτάρα, ο αισθησιακός ρομαντισμός. Όλα πηγάζουν από την εμπειρία, την ωριμότητα και τη στεγανότητα μιας ηλικίας, που ξέρει πια τι ζητά. Γι’ αυτό και πολλά ποιήματα έχουν τη μορφή νουθεσίας, συμβουλής, προτροπής για τη σωστή απόφαση. Η ποίηση της Ευφροσύνης Μαντά – Λαζάρου εξωτερικά μοιάζει ανάλαφρη και λιτή, αλλά κρύβει μέσα της τόσα νοήματα, που σε βάζουν στη διαδικασία να τ’ ανακαλύψεις. Υπήρχαν φορές  που διάβασα κάποιο  ποίημα τουλάχιστον δυο με τρεις φορές για να κατανοήσω  πλήρως τους στόχους του. Και ομολογώ πως με ικανοποίησε αυτή η ρεαλιστική ματιά με την οποία βλέπει τον έρωτα η ποιήτρια καθώς συμβαδίζει και με τις δικές μου προτιμήσεις. Πολλοί επίσης λένε πως η απομόνωση και παράθεση φράσεων ή στίχων από ένα ποίημα καταστρέφει το νόημα του. Υπάρχουν ωστόσο φράσεις - "κλειδιά" στην ποίηση της Ευφροσύνης Μαντά – Λαζάρου, οι οποίες περικλείουν μέσα τους ολόκληρα νοηματικά σύνολα ή που με περισσότερη τόλμη, θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε ως φιλοσοφικούς στοχασμούς. Σας παραθέτω μερικά, διάσπαρτα στο βιβλίο, παραδείγματα τέτοιων φράσεων :

• Τα μελαγχολικά ρομάντζα … είναι .. στο μυαλό της αυτοχειρίας των ανέραστων
• Ο Πάρις κάποια μέρα το ελπίζω πως θα με απαγάγει άθελά μου…
• Ο έρωτας που προσφέρθηκε δεν επιστρέφεται. Κατατίθεται …
• Ίδιος κόσμος, ίδιο όνειρο παράγει…

 

Σε πολλά ποιήματα ένιωσα τη δημιουργό να παρουσιάζεται ως τρίτο μάτι, που παρακολουθεί με ουδετερότητα σχεδόν τα τεκταινόμενα, ενώ αλλού , όπως στο ποίημα "Έτσι με τρόπους απλούς", αναπτύσσει έναν ιδιότυπο εσωτερικό διάλογο. Για την ποιήτρια έρωτας και ζωή είναι ταυτόσημες έννοιες, που πρέπει να πορεύονται μαζί. Με έρωτα πρέπει να κοιτάς τα πάντα αν και η ίδια φαίνεται να γνωρίζει πως δυστυχώς δεν είναι πάντα έτσι. Ο έρωτας  εύκολα γίνεται νωθρή συμβίωση, γίνεται μοναχικός, γίνεται νοσταλγία της παιδικής ηλικίας, γίνεται αποκύημα της φαντασίας μας. Μου άρεσε το έξυπνο ποίημα "Ελένη", διότι για κάθε παραμελημένη γυναίκα πάντα θα υπάρχει κι ένας Πάρις... Μου άρεσε επίσης το σουρεαλιστικό "Γράμμα από νησί", αλλά κυρίως το ομώνυμο ποίημα του βιβλίου. Πράγματι, ο έρωτας  θέλει τόλμη. Κι αν η καταδίκη σε θάνατο όσων φοβούνται ν' αγαπήσουν φαντάζει υπερβολική, τότε η αφάνεια της ζωής τους είναι δεδομένη.

Δείγματα γραφής:

Ελένη

Λοιπόν Μενέλαέ μου

σ’ έχω επινοήσει κουφό

για να μπορώ ν’ ακούω τις σκέψεις μου

χωρίς να ταράζομαι

έτσι όπως μου επιστρέφονται ανεξαργύρωτες

από το ύψος του τίμιου κρεβατιού μας

Θ’ αγνοήσω την αδιαφορία σου

και θα υποθέσω πως είσαι

ο δυστυχής ένας κουφός

Έτσι κι εγώ θα ονομαστώ Ελένη

Κι ο Πάρις κάποια μέρα

το ελπίζω

πως θα με απαγάγει

άθελά μου

Ας μην το έπαιζες κουφός

Μια λέξη μου ας καταδεχόσουν

να εξαργύρωνες

 

Γράμμα από νησί

Τα νησιά που βυθίζονται στην ομίχλη τους το χειμώνα

σκεπάζονται με τη θαλπωρή των ονείρων τους

Κλωσάνε τους έρωτες του καλοκαιριού

Τινάζουν άσπρα σεντόνια στο κύμα τις περιπτύξεις

των λαβωμένων τους σωμάτων

Δουλεύει αργά, βασανιστικά η προσμονή νυμφίου

Κεντάει με κόκκινη κλωστή όλο το χειμώνα κήπους

Το καλοκαίρι μέσα από τα άνθη τους

θα πετάξουν με ορμή σμήνος αγαπησιάρικα πουλιά

 

 

 

Αλέξανδρος Ακριτίδης